بررسی استرول‌ها، اسیدهای چرب و شاخص‌های کیفی عصاره لیپیدی حاصل از محصولات جانبی میگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه فرآوری محصولات شیلاتی، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

چکیده

باقی‌مانده‌های مواد خام حاصل از فرآوری میگو منبعی از مواد زیست‌فعال ارزشمند (مانند لیپیدها و آستازانتین، یک کاروتنوئید با ظرفیت آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی) جهت استفاده در صنایع غذادارویی و آرایشی‌بهداشتی هستند. استخراج این ترکیبات نه تنها می‌تواند اثرات زیست‌محیطی مرتبط با ضایعات حاصل از فرآوری میگو را کاهش دهد، بلکه منجر به مزایای اقتصادی نیز می‌گردد. لذا، هدف از مطالعه حاضر، استخراج عصاره لیپیدی غنی از آستازانتین از محصولات جانبی میگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus) و بررسی استرول‌ها، اسیدهای چرب، میزان آستازانتین و شاخص‌های کیفی عصاره لیپیدی استخراج‌شده بود. نتایج نشان داد بازده استخراج لیپید 81/2%، میزان بازیابی آستازانتین 34/10 میلی‌گرم/صد گرم روغن و شاخص رنگ‌سنجی a* که بیانگر کیفیت مناسب رنگی است 13/18 بود. بررسی ترکیب اسیدهای چرب با آنالیز کروماتوگرافی گازی (GC) نیز نشان داد عصاره لیپیدی میگو غنی از اسیدهای چرب چندغیراشباع امگا-3 (ω-3 PUFA) (48/12%) می‌باشد که اهمیت این منبع لیپیدی را نشان می‌دهد. مقدار کلسترول موجود در عصاره لیپیدی میگو در حدود 570 میلی‌گرم/صد گرم روغن بود که مطابق مقادیر گزارش شده در خصوص محصولات دریایی بود. همچنین، آنالیز ترکیبات لیپیدی نشان داد که عصاره لیپیدی از 13 ترکیب مختلف تشکیل شده است که بیشترین مقدار مربوط به ترکیب Cholesta-3,5-diene می‌باشد. بررسی پایداری اکسایشی عصاره لیپیدی نیز مؤید آن بود که مقادیر شاخص‌های اکسیداسیون (پراکسید: 21/2 میلی‌گرم هیدروپروکسید کومن/کیلوگرم لیپید و اسید تیوباربیتوریک: 31/0 میلی‌گرم مالون‌آلدئید/کیلوگرم لیپید) در سطح مطلوبی قرار دارد. این ویژگی‌ها، محصولات جانبی میگوی ببری سبز را به‌عنوان یک منبع با ارزش از ترکیبات زیست‌فعال و اسیدهای چرب مفید معرفی می‌کند که می‌تواند در صنایع غذایی، غذادارو‌یی و آرایشی‌‌بهداشتی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigation of sterols, fatty acids, and qualitative indicators of lipid extract from green tiger shrimp (Penaeus semisulcatus) by-products

نویسندگان [English]

  • Zahra Mousavi
  • Seyed Fakhreddin Hosseini
Faculty of Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Iran
چکیده [English]

Raw material residues from shrimp processing are a valuable source of bioactive compounds, such as lipids and astaxanthin (a carotenoid with potent antioxidant properties) for applications in the food, pharmaceutical, and cosmetic industries. Extracting these compounds not only mitigates the environmental impact of shrimp processing waste but also offers significant economic benefits. The present study aimed to extract astaxanthin-rich lipids from green tiger shrimp (Penaeus semisulcatus) by-products and evaluate their sterol and fatty acid profiles, astaxanthin content, and quality indices. The results demonstrated a lipid extraction efficiency of 2.81%, with an astaxanthin recovery rate of 10.34 mg/100 g of oil and a favorable colorimetric index (a* = 18.13), indicating high color quality. Gas chromatography (GC) analysis revealed that the lipid extract was rich in omega-3 polyunsaturated fatty acids (ω-3 PUFAs) (12.48%), underscoring its nutritional significance. The cholesterol content of the shrimp lipid extract was approximately 570 mg/100 g of oil, consistent with typical values reported for marine-derived products. Lipid composition analysis identified 13 distinct compounds, with Cholesta-3,5-diene being the most abundant. Furthermore, the oxidative stability of the extract was confirmed by low oxidation indices (peroxide value: 2.21 mg cumene hydroperoxide/kg lipid; thiobarbituric acid-reactive substances (TBARS): 0.31 mg malonaldehyde (MDA)/kg lipid), indicating good shelf-life potential. These findings highlight green tiger shrimp by-products as a promising source of bioactive compounds and beneficial fatty acids, suitable for utilization in food, pharmaceutical, and cosmetic applications.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shrimp by-products
  • Lipid extract
  • Astaxanthin
  • Polyunsaturated fatty acids
  • Cholesterol

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 25 مرداد 1404
  • تاریخ دریافت: 14 اردیبهشت 1404
  • تاریخ بازنگری: 25 مرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 25 مرداد 1404
  • تاریخ اولین انتشار: 25 مرداد 1404
  • تاریخ انتشار: 25 مرداد 1404